جشن آذرگان

آذر به چم (معنی) آتش است و یکی از چهار آخشیج (عنصر پاک کننده) نزد زرتشتیان است. از آن جا که آتش بهترین و سریع ترین آخشیج پاک کننده و گرمابخش می باشد از زمان های کهن، پاس داشته می شده است. زرتشتیان در جشن آذرگان مانند سایر جشن ها با جامه های آراسته و پاکیزه به آدریان ها می روند و با خواندن آتش نیایش (بخشی از اوستا) اهورا مزدا را سپاس گفته و پس از نیایش به شادی می پردازند. 

پیدایش آتش

آتش، بزرگترین پدیده و یافته آدمی است. پیشرفت فرهنگ آدمی وامدار آتش است. ایرانیان، نخستین بار آتش را در کوشش زندگی یافته اند و آنچنان است که هوشنگ شاه پیشدادی روزی با همراهان خویش به شکار می رفته، بر سر راه خود ماری می بیند و برای کشتن آن سنگی پرتاب کرده که به گفته فردوسی:

نشد مار کشته ولیکن ز راز                 پدید آمد آتش از آن سنگ باز

این آتش به خار و خاشاک دور وبر خود افتاده و فروزان می گردد. هریک از آیین گزاران بزرگ برای پرستش خدای یکتا، قبله یا پرستش سویی معین کرده که هنگام نیایش باخداوند رو به سوی آن کنند تا نخست، هنگام نماز گروهی، قانون و ترتیب ویژه ای باشد و دوم، با نگاه کردن به یک سمت و یک نقطه، همه نیروی اندیشه پرستشگر یکجا متمرکز شود تا بدینوسیله بتواند بر پندارهای نفسانی چیره شود.

تعیین قبله و پرستش سو از سوی پیامبران به همین منظور می باشد. در حالیکه خداوند در همه حال و همه جا حاضر می باشد. قبله ی مسلمانان، کعبه است و افزون بر آن، شیعیان مُهری را که از خاک تُربت درست شده، جلوی خود می گذارند و به خاک می افتند (به سُجده می پردازند).

ساختمان کلیسای عیسویان بگونه ایست که محراب کلیسا همیشه رو به باختر است. در نتیجه عیسویان هنگام نیایش (نماز) در کلیسا، رو به خاور و خارج از کلیسا برابر تصویرهای عیسا و حضرت مریم و یا چلیپای مقدس به پرستش می پردازند. کلیمیان هنگام نماز به سوی بیت المقدس رو می کنند.

پرستش سوی (قبله) زرتشتیان، نور و روشنایی است؛ به هر شکلی که خود را بنماید، خواه از خورشید و ماه، خواه از شعله آتش یا چراغ فروزان. افزون بر این، بر زرتشتیان امر شده است که چهار آخشیج: آتش، آب، باد و خاک را پاس دارند.

آن دو جُستار، یعنی پاسداری آتش و توجه به سوی آن هنگام نیایش، کسانی که از فلسفه مزدیسنا (زرتشتیان) آگاهی نداشتند را بر آن داشت که زرتشتیان به نادرستی، «آتش پرست» خوانده  شوند. با این تفصیل، دور از جوانمردی است که زرتشتیان، «آتش پرست» خوانده شوند؛ زیرا زرتشتیان بنا به دستور اشو زرتشت تنها اهورامزدا (خداوند) یکتا را سزاوار و شایسته پرستش می دانند.

فرجام یافت به شادی

آذر روز از آذر ماه ۳۷۴۸ زرتشتی

موبد مانترانو          ۳ آذرماه خورشیدی

این نوشتار در بسیاری جاها، از سوی اینجانب ویرایش شده است.   ب. الف. بزرگمهر