گزارشی از شب بخارا به یاد عبدالحسین زرین کوب
یکصد و ششمین شب از شب های مجله بخارا (که
به منظور بزرگداشت بزرگان فرهنگ، ادب و هنر ایران و جهان برگزار می شود) به
بزرگداشت دکتر عبدالحسین زرین کوب اختصاص داشت. این مراسم عصر روز دوشنبه ٢۵/١٠/٩١
با همکاری «موسسه فرهنگی ـ هنری ملت»، «بنیاد موقوفات دکتر افشار»، «کمیسیون ملی یونسکو»،
«دایره المعارف بزرگ اسلامی»، «گنجینه ایرج افشار» و به کوشش علی دهباشی سردبیر گاهنامه
ی بخارا ، در ساختمان «کانون زبان فارسی» (موقوفات افشار) در تهران برگزار شد ...
صادق سجادی درباره ی اهمیت دکتر زرین
کوب گفت:
«آثار مکتوب استاد زرین کوب ، علاوه بر
کمیت کم نظیر از کیفیتی سخت ممتاز و پرفایده برخوردار بود که الهام بخش صدها کتاب،
مقاله و رساله شد.» او همچنین به بررسی اهمیت آثار استاد زرین کوب درباره ی تاریخ
ایران، بویژه در سده های اسلامی و چیرگی و باریک بینی نقادانه وی بر منابع تاریخی
پرداخت. وی، زرین کوب را از نخستین پژوهندگان ایرانی دانست که درباره ی اهمیت متن
های ادبی، انواع تذکره ها، آثار سروده و نثر، سیاحت نامه ها، مکاتبات رسمی و دیوانی
در پژوهش های تاریخی، سخن گفته و آنها را بر اساس زمان و مکان، دسته بندی و ارزش
گذاری کرده است.
سخنران بعدی این مراسم، اسداله امیری،
نویسنده و رایزن فرهنگی سفارت افغانستان در ایران بود. وی در وصف استاد، جمله ای
از بیهقی آورد:
«مرد آنگاه، آگاه شود که نوشتن گیرد و
بداند که پهنای کار چیست؛ و دکتر زرین کوب همان آگاه بود که به پهنای فرهنگ و ادب دانست
و به پهنای فرهنگ و ادب نوشت.»
سپس، روزبه زرین کوب، برادرزاده عبدالحسین
زرین کوب درباره ی نوشتارها و یادداشت های روزانه استاد زیر عنوان «تقویم پارینه»
سخن گفت و توضیحات دربرگیرنده ای درباره ی نوشتارها، یادداشت ها و دستنوشته های
استاد داد. وی از زبان استاد گفت:
«عمر مورخ و عمر کتاب البته به سر می آید
و آنچه باید باقی بماند،عمر ایران است.»
در پی، علی دهباشی سخنانی با عنوان «دکتر
زرین کوب و نهضت فرهنگی ایران» ایراد کرد:
«استاد ما، دکتر زرین کوب دانش آموخته و
رهرو نهضت نوین فرهنگی ایران بود. این نهضت از سال های نخستین سده اخیر آغاز گشته
و می کوشید تا با نگاهی منتقدانه و عالمانه به میراث ادبی و فرهنگی ایران زمین، گوهر بی همتای ادب و فرهنگ
فارسی را از ویرانی و آلودگی رهانیده و زبان کهن فارسی را از حشو و زوائد بی جا پیراسته
و نهال ادبیات نوین ایران را بارور سازد. فعالیت شبانه روزی این مرد برجسته و کم نظیر
و دیگر یاران متقدم و متاخرش، شکل دهنده نهایی ترین تصویر و توصیف عالمانه از
فرهنگ، تاریخ و ادب ایران زمین است.»
در بخش بعدی برنامه، نوشته ای از قمر آریان
(همسر و یاور زرین کوب) با عنوان «روایت یک شاهد عینی» خوانده شد. این روایت به ویژگی
های نیکو و فروتنانه، باریک بینی و کوشش ایشان پرداخت ... در پایان برنامه، دقایقی
از سخنرانی زرین کوب در «انجمن مفاخر» پخش شد.
استاد زرین کوب ، در سال ١٣٠١ در بروجرد
پا به جهان نهاد و تا پایان دوره ی متوسطه در بروجرد و خرم آباد آموزش دید. پس از
آن در دبیرستان های بروجرد و خرم آباد سرگرم تدریس شد. در همین دوره، نخستین کتاب
او به نام« فلسفه شعر، یا تاریخ تطور شعر و شاعری در ایران» در بروجرد منتشر شد.
سپس در سال ١٣٢٤ در رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه تهران پذیرفته شد. در سال
١٣٣٤ از رساله دکتری خود دفاع کرد. سپس عهده دار تدریس در دانشگاه تهران و دانشکده
هنرهای دراماتیک شد. وی از سال ١٣٤١ به بعد در دوره های گوناگون در دانشگاه های
تهران، آکسفورد، سوربن، هند، پاکستان، کالیفرنیا و پرینستون به تدریس پرداخت. فرآورده
ی زندگی استاد، افزون بر تدریس، تالیف ٤٠٠ عنوان کتاب، نوشتار و رساله ی ارزشمند
علمی و ادبی و فرهنگی و تاریخی است. از دیگر کوشش های وی، مدیریت روزنامه و گاهنامه،
همکاری در تالیف «دایره المعارف فارسی» («مصاحب»)، «ایرانیکا» (در ایالات متحد)، «اسلامی»
(در هلند)، «بزرگ اسلامی» (در تهران) و «تاریخ ایران» (کمبریج) بوده است. وی در
سال ١٣۵٣ برای نخستین بار دچار بیماری قلبی شد و در پی آن برای بهبودی پیوسته به
اروپا و آمریکا ره می سپرد. در سال های پایانی زندگی به دلیل بیماری، رنج و دشواری
فراوان گریبانگیرش شده و سرانجام در ٢٤ شهریور ١٣۷٨ در تهران درگذشت.
از کتاب های او می توان: «دو قرن سکوت»،
«از کوچه رندان»، «تاریخ تصوف»، «تاریخ ایران بعد از اسلام»، و «روزگاران ایران» (درباره
ی گذشته باستانی ایران) را نام برد.
...
بهرام غضنفری
این گزارش از سوی اینجانب ویرایش و پارسی نویسی شده
است. بخش هایی از آن را نیز پیراسته ام. ب.
الف. بزرگمهر
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر