تنگه هرمز و حقوق ایران ـ بازانتشار

تهران ـ برگزاری رزمایش اخیر نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در تنگه هرمز، ضمن تاكید برتوانمندهای دفاعی كشورمان برای مقابله با تهدیدهای نظامی به غربی ها یادآور شد كه حق تعلیق عبور و مرور در تنگه هرمز تنها در انحصار جمهوری اسلامی ایران است. 

در جریان این رزمایش، تبلیغات رسانه های غربی مبنی بر تهدید ایران برای مسدود كردن تنگه هرمز تشدید گردید و اینطور تبلیغ شد كه جمهوری اسلامی ایران قصد دارد تنگه هرمز را ببندد.

طرح این موضوع از سوی رسانه ها و مقام های غربی با انگیزه های سیاسی انجام شد و آنها سعی كردند اینطور القا كنند كه جمهوری اسلامی ایران امنیت عبور و مرورحامل های انرژی كشورهای منطقه و بین المللی را با خطر روبرو كرده است. 

بسیاری از رسانه های غربی تاكید داشتند كه ایران نمی تواند آبراه بین المللی را مسدود كند؛ اما نكته ای كه رسانه های غربی نمی خواهند به آن اشاره كنند، این است كه ایران درقسمتی از تنگه هرمز دارای آبهای سرزمینی است و ازطرف دیگر با توجه به نپیوستن به كنوانسیون حقوق دریاها (جامائیكا ـ مونته گوبی ١٩٨٢) حق عبور و مرور بی ضرر در مواقع اضطراری یا تهدید نظامی علیه ایران در آبهای سرزمینی خود را می تواند تعلیق كند.

طبق ماده ١٦ كنوانسیون ١٩۵٨ نظام تنگه ها تابع اصل عبور بی ضرر بود؛ با این تفاوت كه چنین عبوری از طرف دولت ساحلی قابل تعلیق نبود و به نظر می رسد این منع تعلیق مستند به اصل آزادی دریانوردی در آب های آزاد باشد. 

این حكم در قضیه «تنگه كورفو» تأیید شده و نقطه توازن در میان نظرات حقوقی به شمار می آمد؛ اما درماده ٣۷ كنوانسیون ١٩٨٢ نظام ترانزیت برای تنگه ها پذیرفته شد.

بند ١٩ این كنوانسیون درباره عبور بی ضرر می‌گوید:

«عبور تا زمانی بی ضرر است كه مضر به صلح، نظم جاری و یا امنیت كشور ساحلی نباشد و این یعنی منع هرگونه اقدام مسلحانه ازهرنوع و یا ایجاد هرگونه آلودگی جدی و مضر. به عبارت دیگر، كشتی‌ها و ناوهای كشورهای بیگانه درحال ترانزیت در تنگه هرمز باید به عنوان كشتی غیرجنگی عمل كنند و براساس این كنوانسیون آنها باید ”به طور موقت خود را از وضعیت مسلحانه خارج كنند“' و ”هرگونه شلیك هشدار“ كه توسط كشتی‌های خارجی به سوی كشتی های ایرانی انجام شود، براساس حقوق بین الملل، نقض حقوق جمهوری اسلامی ایران محسوب می شود.

چنین اتفاقی می‌تواند سبب شود كه ایران حق ترانزیت كشتی‌های جنگی خارجی را در تنگه هرمز بطور موقت به حال تعلیق در آورد.

براساس بند ٢۵ كنوانسیون مذكور، كشور ساحلی می‌تواند در آب های سرزمینی ‌اش برای ممانعت از عبوری كه بی ضرر نیست، گام های ضروری بردارد.

براین اساس، كشور ساحلی می‌تواند به طور موقت درمناطق خاص از دریای سرزمینی خود، حق عبور بی ضرر كشتی‌های خارجی را به حال تعلیق در آورد؛ اگراین تعلیق برای حفاظت از امنیت آن ضروری باشد و از جمله اقدام مسلحانه انجام دهد.

براساس بند ٣٠ اگر هر كشتی جنگی از قانون و مقررات كشور ساحلی درباره عبور از آبهای ساحلی آن تبعیت نكند و یاهرگونه تقاضای همكاری را رد كند، كشور ساحلی می‌تواند آن را وادار به ترك فوری آبهای سرزمینی‌اش كند. 

نتیجه آنكه بر اساس كنوانسیون ١٩٨٢، دولت هایی كه رزمایش اخیر نیروی دریایی ارتش ایران را به مثابه تهدید تلقی كردند، باید متوجه باشند كه كشورمان برای مسدود كردن آبهای سرزمینی خود محق است و می تواند حق عبور و مرور را در مواقع اضطراری یا تهدید نظامی، تعلیق كند.

پیام رزمایش نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران این بود كه می توانیم آبهای سرزمینی خود در محدوده تنگه هرمز را مسدود كنیم اما درشرایط موجود چنین قصدی نداریم.

بطور قطع ایران اسلامی برای مقابله با هرگونه تهدید بالقوه آمادگی دارد و درصورتی كه با تهدیدی مواجه شود، آن را با سیلی محكمی پاسخ خواهد داد.

برگرفته از «ایرنا» 

این نوشتار از سوی اینجانب در برخی جاها ویرایش شده است. برجسته نمایی ها نیز از آنِ من است.      ب. الف. بزرگمهر 

http://www.behzadbozorgmehr.com/2012/01/blog-post_2178.html