از ادعا کم کن و بر دانش افزا!

امید برای دستیابی به آماجی در چشم انداز و شدنی با همه ی سختی های پیشِ روی آن و آرزو، آماجی مه آلود و هنوز دور از دسترس یا نه همه سویه دست یافتنی

شعارهای گوناگونی در پای نوشتارهای خود می آورند؛ یکی از آن ها و بگمانم شعار دوربردی (استراتژیک) شان، چنین است:

«سرنگون باد رژیم سرمایه داری جمهوری اسلامی به دست مردم ایران» («توفان»)۱

در نوشتارهای شان، مانش های ساخته و پرداخته و نادانشورانه ای چون «سوسیال امپریالیسم»۲ را بسیار و با خرسندی بکار می گیرند؛ نوشتارهایی که در آن ها چپ و راست با واژه های دشواری چون «رویزیونیسم» (یا بیش تر: «رویزیونیست») نیز برخورد می کنی که حتا پرندگانی چون برخی طوطی ها و میناهای زبان دراز به سختی آن ها را بر زبان می آورند! واژه ها و آمیخته واژه هایی لاتینی که حتا یکبار هم شده، در پانوشت نوشتارهای شان، چکیده ای درباره ی آرش و مانش هر کدام ننوشته اند تا دستِکم، خواننده ای میانگین که با اینگونه واژه ها کم تر آشنایی دارد یا آنکه بگفته ای «از بیخ عرب است» به عنوان نمونه دریابد که «امپریالیسم» چنین است و چنانچه پیشوندِ «سوسیال» به آن بیفزایی، چنان می شود! روسیه با اقتصادی مافیایی و بگمانم حتا چین را امپریالیست می دانند که نشان از شناختی نارسا از مانش امپریالیسم دارد. در کمابیش همه ی این نوشتارها سه نارساییِ چشمگیر دیده می شود:

الف. برخوردی خشک، «فراطبیعی و ایستا» («متافیزیکی») و بی بر و بار به پدیده ها که برشی کوتاه از زمان ـ مکان را دربرمی گیرد و از شناخت ماهیت پدیده ها و سمت و سوی روندشان بازمی ماند و دچار کوته بینی است؛ با آنکه چنین شیوه برخوردی، دامنگیر گروه بزرگ تری از نیروهای سیاسی ایرانی با گرایش چپ است، در مورد این گروه که آن را «چپ رو» ("چپ" تندرو) بشمار آورده ام،۳ این شیوه برخورد، بیش از سایرین به شیوه ی نگرش خط کشی شده ی افلاتون۴ نزدیک شده و گاه با آن پهلو می زند؛

ب. نبود کم ترین هماوندی منطقی و گواهمند میان شعار دوربردی (استراتژیک) با شعارهای راهبردی (تاکتیکی) و بازتاب آن شعار در هر یک از این شعارها که بسته به جُستار و شرایط از گوناگونی نسبی برخوردارند؛ ولی در چارچوب و راستای شعار دوربردی سمتگیری نشده اند. به عنوانِ نمونه با آنکه شعار سرنگونی یاد شده در بالا، همواره آذین بخشِ گاهنامه ی آن گروه سیاسی است، هر از گاهی در برخی از نوشتارهای شان به ارزیابی هایی برخورد می کنی که آشکار یا پنهان، سرراست یا ناسرراست از رژیم دزدان اسلام پیشه ی فرمانروا بر میهن مان پشتیبانی نموده است:

یک ناهمتایی آشکار و تا اندازه ای گمان برانگیز! و

پ. از همه برجسته تر بر بستر و زمینه ای که در بند الف از آن یاد شد، ذهنی گرایی و نارسایی در برخوردِ درست به روندها و فرآیندهای عینی و سویِ بُردارشان.۵ 

در میان چند نوشتاری که پیرامون «همه پرسی ناوابستگی» در اقلیم کردستان خواندم یا با ای ـ میل دریافت نمودم، ارزیابی این گروه با همه ی رُک و پوست کنده گویی نسبی آن در سنجش با ارزیابی های آمیخته به دوپهلو گویی و همراه با به میخ و به نعل زدن های دیگرانی۶ که چون این گروه، خود را نماینده ی طبقه کارگر ایران وانمود می کنند و هیچکدام کم ترین انگ و نشانی از این طبقه بر پیشانی ندارند، ذهنی گرایانه تر، سفسطه آمیزتر و از همه بدتر، همراه با کاربرد ناشایست و نچسبِ گونه ای اندیشگیِ «مارکسیسم ـ لنینیسم»ی کژ و کوله، خشک و بی مغز بود. پرداختن به آن، جُستار این نوشتار نیست؛ تنها اشاره ای بود و بس!۷

با این زمینه چینی یا شاید درآمد سخن، شعار سرنگونی آمیخته با آرزوی «... به دست مردم ایران»۸ از سوی گروه یاد شده در بالا را دانسته و آگاهانه به رُخ این «سوپرکمونیست» های رونوشت برابر اصلِ نمادِ (مُثُل) «استالینی ساخته و پرداخته در آسمان نخستِ افلاتون» می کشم تا نارسایی های کارشان که در اینجا تنها به نمونه ای ساده تر از آن میان و آنهم تا اندازه ای، پرداخته ام را بهتر ببینند و چنانچه راستکرداری کمونیستی در کار باشد۹ به ارزیابی و بازنگری باریک تر در کار و بار خویش بینجامد؛ امیدوارم ...

***

اینک ببینیم شعارِ دوربردیِ «سرنگون باد رژیم سرمایه داری جمهوری اسلامی بدست مردم ایران» تا چه اندازه دربرگیرنده، یکپارچه و آماجمند است؛ گرچه، برای روشن شدن چارچوب، اندازه ی دربرگیرندگی شعار یاد شده و پهنه ای که در آن کاربرد می یابد، بهتر باشد اندکی درباره ی آرش و مانش سیاست ها و دانشِ رهبری دوربردی (استراتژیک) و راهبردی (تاکتیکی) سخن گفت. بگمانم گرچه نه برای همه، ولی برای گروه بسیار بزرگی روشن باشد که آرش و مانش این دو جُستار و چگونگی هماوندی شان با یکدیگر، در پهنه های گوناگونی از بازی شترنگ گرفته تا برنامه ریزی های اقتصادی و جنگی و سایر پهنه ها با آنکه رویهمرفته همراستا و نزدیک به یکدیگرند، بسته به پهنه ها از جداگانگی های گاه چشمگیری نیز برخوردارند. زنده یاد هوشنگ ناظمی (امیر نیک آیین) در کتاب «واژه نامه سیاسی»، در این باره از آن میان، چنین یادآور می شود:

«آماج ما استراتژی و تاکتیک حزب انقلابی طبقه ی کارگر۱۰ در پیکار وی برای رهایی اجتماعی و ملی، بخاطر پیروزی سوسیالیسم و کمونیسم است؛ به این آرش، استراتژی و تاکتیک، دانش رهبری پیکار طبقاتی پرولتاریا و  همه ی زحمتکشان است»۱۱

با این یادآوری فشرده از آن رفیق فروتن، بگمانم چارچوب، آماج و پهنه ی جُستار مورد گفتگو برای دستِکم خواننده ای میانگین و تا آندازه ای چشم آشنا به جُستار و مانش های آن، روشن شده باشد؛ تنها می ماند چند و چونِ هماوندی میان سیاست ها و دانشِ رهبری دوربردی با گونه های راهبردی آن که جُستار این یادداشت نیست و به آن در اینجا نمی پردازم. برای روشن شدن هرچه بیش تر چارچوب جُستار، افزون بر آن، نکته های ریز و درشت دیگری را نیز یادآور می شوم:

ـ نخست و پیش از همه، در اینجا به شعار دوربردی و از دید من، از سال ۱۳۸۸ به این سو همزمان، راهبردیِ «سرنگون باد رژیم دزدان اسلام پیشه ی فرمانروا بر ایران» نیز نپرداخته ام؛ در این باره، تنها این نکته را یادآور می شوم که چون «حزبی یکتنه»، بسی بیش از گروه یادشده۱۲ که در یک ارزیابی عمومی، تنها به نوشتن شعار سرنگونی در پای نوشتارهای شان بسنده نموده و در برخی از همان نوشتارها، رگه هایی از پشتیبانی آشکار و پنهان از رژیم دزدان اسلام پیشه ی فرمانروا بر میهن مان چشم را می آزارد، در شمار نه چندان کمی از نوشتارهایم به سویه های گوناگونی از چند و چونِ بایستگیِ سرنگونی این رژیم تبهکار و ضدخلقی از گوشه چشمِ «سوسیالیسم دانشورانه» پرداخته و شَوَندهای آن را روشن نموده ام؛

ـ به این نکته ی از دید من، برجسته و بی هیچ گمان و گفتگو شایانِ درنگ برای سمت و سو بخشیدن به سیاست های دوربردی و راهبردیِ حزبی ساز و برگ یافته به «سوسیالیسم دانشورانه» که رژیم جمهوری اسلامی در روند پسرفت و دگردیسی خود به رژیمی تبهکار، چپاولگر و سوداگر تا چه اندازه بگفته ی این گروهِ رویهمرفته خشک مغز: از انقلاب بهمن به این سو، «سرمایه داری» بوده یا باریک تر: به یکباره، «مناسبات تولید سرمایه داری را حاكم گردانند »۱۳ نیز در این یادداشت نپرداخته ام؛

ـ آماج سخنم درباره ی اندازه ی دربرگیرندگی، یکپارچگی و آماجمندی شعارِ «سرنگون باد رژیم سرمایه داری جمهوری اسلامی بدست مردم ایران» از سوی گروه یاد شده که در بالا به آن اشاره نموده ام، ناهمتایی نهفته میان آنچه در بخشِ نخست شعار به میان آمده: «سرنگون باد رژیم سرمایه داری جمهوری اسلامی ...» با بخش دوم آن: «... بدست مردم ایران» است که در زیر به آن خواهم پرداخت.

شعار «سرنگون باد رژیم سرمایه داری جمهوری اسلامی» با چشم پوشی بر ایراد نهفته در آن (زیر نویس شماره ی ۱۳) به این شوند که رژیم پوشالی دزدان اسلام پیشه بویژه از سال ۱۳۸۸ به این سو، گام بگام و هر روز، بیش از پیش، توان فرمانروایی و رهبری اقتصادی ـ اجتماعی و سیاسی را از دست داده و می دهد و چه در هماوندی های درون کشوری و چه در هماوندی با دیگر کشورها بویژه نیروهای امپریالیستی و ریزه خوارانش، بسان موشی نیمه جان از این ستون به آن ستون می پرد و هر بار بر آشوب و بحران می افزاید و نیز به این شوندِ به همان اندازه برجسته که توده های مردم تنگدست شده، بجان آمده و پرخاشجو در همه جا، چنین رژیم پلیدی را بالای سر خویش برنمی تابند، شعاری همچنان دزست و دارای چشم انداز است؛ گرچه، پدیداری و پایداری آشوب و هرج و مرج اقتصادی ـ اجتماعی به شَوَندهای یاد شده، تنها و تنها، نشانه ای از آمادگی توده ها برای فرارویاندن بحران اجتماعی به بحران فراگیر انقلابی و چشم اندازِ شعله ور شدن آتش انقلاب است و نشان از هستی نیرومند زمینه ی عینی انقلاب اجتماعی دارد؛ همین و بس و نه بیش از آن! افزون بر آنکه، تراز نیروهای جهانی درگیر در هر روند و فرآیند ملی و منطقه ای با همه ی دگرگونی های آشکار آن بسود نیروهای پیشرفتخواه جهان در سال های کنونی، همچنان از باری منفی برخوردار است.۱۴ با این همه، نارسایی بزرگ و نابخشودنی برای بزیر کشیدن رژیمی از درون پوسیده، نبود اندازه ای بسنده از سازمان یافتگی جنبش توده ها و از آن برجسته تر، نبود سمتگیری روشن و پیگیر انقلابی به عنوان موتور به جنبش درآورنده ی توده ها یا بگونه ای دربرگیرنده، نبود زمینه ذهنی است. این کاریا و نشان دادن جایگزینی دست یافتنی به توده های مردم که در شرایط امروز کشورمان، جز جایگزینی انقلابی بسود توده های کار و زحمت برهبری طبقه کارگر نمی تواند باشد، بر دوش نیروی چپ راستینی است که از سال ها پیش به این سو، کم تر نشانی از آن در میهن مان دیده می شود؛ بجای آن از سویی با گروه رویهمرفته سترگ و پراکنده ای از نیروهای با گرایش چپ لمیده بر «سوسیالیسم دانشورانه»، دربرگیرنده ی دامنه ای از سوسیال دمکرات ها و دنباله ی آن، لیبرال دمکرات ها و دیگر جریان های چپ نما و خودفروخته ای چون «حزب کمونیست و کاغذی» شاخه شاخه شده روبروییم و از سوی دیگر و تا اندازه ای در برابر آن، نیروهایی «چپ رو» با گرایش های تند، چون گروه یاد شده در همین یادداشت، خودنمایی می کنند که با همه ی انقلابیگری شان به شَوَندِ نیروی اندیشگی کم مایه، دانش و بینشی نارسا و کژ و کوله، شیوه برخوردی رویهمرفته مکانیکی و چکشی به «سوسیالیسم دانشورانه» از خود نشان داده و در کردار، سترون و بی بر و بارند؛ نیروهایی که به شَوَند همین نارسایی ها، چنانکه تاریخ جنبش کارگری و کمونیستی نمونه هایی پندآموز از آن دارد، گاه به دامن نیروهای امپریالیستی و واپسگرا در اینجا و آنجا می غلتند و در کارکرد اجتماعی، جداگانگی چندانی میان شان با نیروهای «چپ نما» نیست.

با آنچه در بالا آمد، امیدواری به سرنگونی رژیم سگ مذهب اسلام پیشگان از دورنمایی راستین برخوردار است. درباره ی بخش دوم شعار: «... بدست مردم ایران»، آن امیدواری، جای خود را به آرزویی می بخشد که گرچه کوشش برای به بار نشستن آن، کاریای هر نیروی انقلابی و میهن پرست ایرانی است به شَوَندهای یاد شده و از آن میان، درگیر شدن نیروهای امپریالیستی، همدستان و ریزه خواران شان در روندهای ملی و منطقه ای و از آن میان، خزیدن شان به زیر پوست جنبش های انقلابی از چشم اندازی آنچنان روشن و باریک به آرش دانشورانه ی آن برخوردار نیست. بزبانی ساده تر، آنچه به عنوان نمونه در لیبی روی داد و پیش از آن، در کشورهای خاور اروپا نیز روی داده بود، می تواند در میهن خودمان نیز روی دهد. اینکه بر بنیاد آزمون های تلخ و شیرین تاریخی که ما ایرانیان، بسی بیش از هر ملتی در جهان از آن بهره مند بوده ایم و اندوخته ای گرانبها از این همه چون کوله باری بر دوش داریم۱۵، بتوانیم تا آنجا که در توان هست، جلوی چنان خزیدن هایی را بهنگام بگیریم و نگذاریم مهارِ کار بدست چنان نیروهای اهریمنی و ریزه خوارانش بیفتد، تنها یکسوی چالشی دشوار است؛ دشوار بویژه به این شَوَند که همزمان با روندی درگیر می شویم که از زمینه ی عینی بسیار نیرومندی برخوردار است و ما تافته ای جدا بافته از آن نیستیم:

جهانی شدن اقتصاد و اجتماع و سیاست و کمابیش هر چیزی با همه ی ناهمتایی ها و درگیری های درونی آن که تنها دربرگیرنده ی «جهان سرمایه» به آرش باریک آن نیز نیست! و این، سوی دیگر چالش و بی هیچ گمان و گفتگو، دشوارتر آن است. با این همه، آیا برخورد به چنین چالشِ از هر دو سویه دشواری به این آرش است که شعار سرنگونی رژیم را بوسیده به کناری نهاده، تماشاگرِ هر روز بیش تر فرو رفتن میهن مان در باتلاق پدید آمده از سوی رژیم پوشالی دزدان اسلام پیشه ی زنهارخواه و سرسپرده ی امپریالیست ها باشیم یا بسان شماری از روشنفکران تبهکار سرسپرده یا سرناسپرده ی رژیم، دل مان را به آنچه «اصلاحات» نامیده شده، خوش کنیم و چشم به آن داشته باشیم که گشایشی از درون رخ دهد و نان مان به روغن باز هم بیش تری چرب شود؟! بگمانم، پاسخ به این پرسش برای همه ی آن ها که کوشمندانه در پی پدیداری دگرگونی های بنیادین بسود توده ی کار و زحمت هستند، روشن باشد و بیش تر به آن نمی پردازم.

چکیده ی گفتار در هماوندی با شعار یاد شده آنکه جداگانگی رویهمرفته سترگی میان امید و آرزوست:

امید برای دستیابی به آماجی در چشم انداز و شدنی با همه ی سختی های پیشِ روی آن و آرزو، آماجی مه آلود و هنوز دور از دسترس یا نه همه سویه دست یافتنی، آنگونه که می خواهیم؛ و روشن است که در چنین موردی که بخش دوم آن شعار را نیز دربرمی گیرد با «خواست گرایی»۱۶ یا آنگونه که بیش تر بگوش آشناست: «اراده گرایی» سر و کار داریم که همراه با «ذهنی گرایی» (subjectivism)، در هر زمینه ای و ار آن میان، سیاست به نشناختن قانون های عینی و نادیده گرفتن ساز و کار و نقش نشانگذار آخشیج های آن می انجامد و کار را به داوری ها و پیش کشیدن شعارهای نادرست و شکست در کار و کردار می کشاند. سیاست باید بر شالوده ی دانش به آرش باریک آن، پژوهش و شناخت واقعیت مادی استوار باشد.۱۷

به این ترتیب، شعار «سرنگون باد رژیم سرمایه داری جمهوری اسلامی به دست مردم ایران» در بخشی، درست، رسا و سازگار با واقعیت و در بخشی دیگر، نه چندان درست، نارسا و رویهمرفته سفسطه آمیز از آب در می آید؛ شعاری که در آن، امیدی برآورده شدنی با آرزویی نیک ولی ناروشن، در هم تنیده شده اند.

آنچه در پایان برای یادآوری به این گروه (و نیز گروه های همانند!) بایسته می دانم، رُک و پوست کنده بر زبان می آورم:

از ادعا کم کن و بر دانش افزا!۱۸ در این نمونه، در شعاری دوربردی که باید با باریک بینی بسیار بیش تری در سنجش با شعارهای راهبردی و هر گفته یا نوشته ی دیگری، فرمولبندی شده باشد با ذهنیگری ویژه ی خود، خواستی نیک اندیشانه به شعاری درست افزوده و خود را آچمز۱۹ نموده اید؛ به این ترتیب که چنانچه «... بدست مردم ایران» نباشد، «سرنگونی رژیم سرمایه داری جمهوری اسلامی» نیز نشاید! با آنکه نیک می دانید و نمی توانید ندانید که چگونگی هر فرآیند اجتماعی ـ اقتصادی و سیاسی در این یا آن بازه ی زمانی، بستگی همه سویه به تراز و برآیند نیروهای منفی و مثبت نشانه گذار در آن فرآیند دارد و در موردِ سرنگونی رژیم پلید فرمانروا بر میهن مان، این نیروها خواه ناخواه، دربرگیرنده ی نیروهای بیگانه نیز هست. در اینجاست که «خواست گرایی» تنیده با «ذهنی گرایی» تان رخنمون روشن تری می یابد. همینجا بر بنیادِ نمونه های همانند در زمینه های دیگری، این پرسش منطقی آمیخته با بدگمانی نیز به میان می آید که آیا همه ی داستان همین است و تنها از شناختی نابسنده یا شلختگی در اندیشه سرچشمه گرفته است؟ خوب! از این پرسش که بگذریم، اندکی هم شده، پوست تان را کندم. این پوست کندن که آن را دانسته و آگاهانه یادآور می شوم، نه به آرش خودنمایی و گنده گوزی که برای روشن تر شدن سرشت و ماهیت تان سودمند بوده، کمک خواهد نمود تا چنانچه براستی نیرویی «چپ رو» (و نه «چپ نما») هستید ـ و من با همه ی بدگمانی هایم، همچنان بر این باورم ـ در کار و بارتان بگونه ای باریک اندیشانه بازنگری نموده، ندانمکاری های خویش را یک به یک و همگی با یکدیگر بهبود بخشید؛ بازنگری از دیدگاه و در چارچوب «سوسیالیسم دانشورانه» که آن را با واژه ی دشوار و زشت و زیبای «رویزیونیسم» که همواره نوک زبان تان است، یکی نباید انگاشت. همچنین از جان و دل امیدوارم بجای پرچم ساختن بیهوده از کسی ـ هر کس که می خواهد باشد ـ و وی را به «آسمان نخست افلاتون» هوا کردن، بگونه ای باریک تر و بارورتر به زمین و دشواری ها و چالش های آن بنگرید. می گویند: «خواستن، توانستن است»! چنانکه تاریخ آدمی گواه است، دستِکم آن ها که با راستی و درستی به خود و جهان پیرامون برخورد می کنند از این توان که کژی ها و کاستی های خویش را بهبود بخشند، برخوردار می شوند؛ زنده یاد یاسر عرفات با همه ی ندانمکاری های چپ روانه و تندروانه در آغاز کنش سیاسی ـ نظامی خویش، نمونه ای نمادین از چنین آدم های درستکار و سختکوش است که گام بگام کژی ها و کاستی های خویش را بهبود بخشید و به آدمی نشانه گذار در سرزمین خویش و جهان فرارویید؛ بگونه ای که واپسین ندانمکاری اش در زیر بار «قرارداد اسلو» رفتن که یکی از فرآورده ی شاید ناگزیر دوران فروپاشی اردوگاه کشورهای سوسیالیستی از یکسو و فشار نیروهای راست درون «سازمان آزادیبخش پلستین» از سوی دیگر بود را می توان به وی بخشید و بر آن چشم پوشید. برای شما نیز همین را آرزومندم تا ببینیم زمانه چه زاید و با همه ی این ها، همواره آماده ی کمک به شما هستم و بگاه بایسته، پوست تان را بیش تر خواهم کند.

ب. الف. بزرگمهر    هشتم آذر ماه ۱۳۹۶

پی نوشت:

۱ ـ من نیز یکی دو بار شعاری با همین درونمایه سر داده ام («زمان چندانی برای زر زر کردن برجای نمانده است!»، ب. الف. بزرگمهر ۲۶ اسپند ماه ۱۳۹۲). روشن است که میان سر دادن چنان شعاری از سوی یک آدم یا اندکی آمیخته به شوخی: «حزبی یکتنه» با حزبی دربرگیرنده ی شماری آدم و با یال و کوپال، جداگانگی بزرگی است. با این همه، سر دادن چنان شعاری با پسوند «بدست توانای خلق های ایران زمین!» را نشانه ای از ناباریک بینی در اندیشه و شلختگی  در گفتار می دانم. 

۲ ـ از میان کلاسیک های «سوسیالیسم دانشورانه»، فرزانه ی تیزبین انقلابی: و. ای. لنین، بیش از آن دو دیگر، گاه گداری از مانش هایی با برد کوتاه تاریخی سود برده که بیش تر سویه ای سیاسی و رویکردِ درنگ ناپذیرِ پراگماتیستی داشته اند. شمار چنین مانش های ساخته و پرداخته ای که سپس بدرازای زمان، نادانسته از سوی شمار بزرگی از نیروهای با گرایش چپ بکار گرفته شده و همزمان، دانسته و آگاهانه از سوی اندیشه پردازانِ مزدور کشورهای امپریالیستی مورد بهره برداری های نابجا قرار گرفته اند از شمار انگشتان یک دست کم تر است و می توان بخوبی شَوَند آن را به پندار آورد:

شرایط روزبروز دگرگون شونده ی انقلابی، جنگ و درگیری های اندیشگی درونی که آن دانشمند انقلابی را در حالیکه خود نیز از کمبودهای همه سویه ی آن هنگام از تنگدستی و نبود خورد و خوراکی بسنده گرفته تا سایر چیزها برکنار نبوده، وادار به واکنشی بهنگام و گاه بی درنگ می نمود.

۳ ـ با چشم پوشی بر نارسایی های چشمگیر و تنگدستی های تئوریک ـ سیاسی این گروه، پیشینه ی نه چندان روشن در انقلاب بهمن ۱۳۵۷ و از همه برجسته تر، شیوه برخورد گاه گمان برانگیز آن در پشتیبانی از رژیم دزدان اسلام پیشه ی فرمانروا بر ایران، همچنان با خوش بینی و امید به بهبود نارسایی های شان، نیروی چپی تندرو بشمار آورده ام؛ گرچه، بگمانم نکته ای بویژه از دیدگاه تاریخی روشن باشد که درست به شَوَند همین نارسایی ها، مزدوران کارکشته ی امپریالیست ها، آسان تر می توانند در اینگونه گروه ها و سازمان ها لانه کنند؛ نکته ای که اینجانب نیز ناچارم آن را بدیده بگیرم. گرچه به میان آوردن چنین سخنی در اینجا به آرش مزدور بودن این گروه یا گروه همانند دیگری نبوده، سویه ای دربرگیرنده و هشدارآمیز دارد.    

۴ ـ در نوشتار زیر از آن میان، درباره ی شیوه ی نگرش و برداشت افلاتون از جهان هستی، نکته هایی سودمند به میان آمده است:

چگونه "جهان افلاتون" به واقعیت می پیوندد!، ب. الف. بزرگمهر، سوم آبان ماه ۱۳٨٨

http://www.behzadbozorgmehr.com/2009/10/blog-post_25.html

۵ ـ اگر بزرگ ترین دشواری چپ ساز و برگ یافته به «سوسیالیسم دانشورانه» («مارکسیسم ـ لنینیسم»)، جدا نمودن راه خویش از جریان خیانتکار و وابسته به بورژوازیِ «سوسیال دمکراسی» و بیرون راندن آن ها از میان نیروهای خویش است، پیکار با «چپ روی» و اندیشه های خشک مغزانه ای که در کردار اجتماعی، همواره نازا بوده و آب به آسیاب نیروهای واپسگرای اجتماعی و کشورهای امپریالیستی می ریزند، دشواری دیگری است که گرچه به اندازه ی آن یکی دشوار نیست؛ ولی آن را دستِ کم نیز نمی توان گرفت. اگر «سوسیال دمکرات»، همواره به تاریخ شاخ و برگ بیش تری داده، دگرگونی های انقلابی را هر بار به آینده ای ناروشن وامی گذارد و از دیدگاه «سوسیالیسم دانشورانه»، «تاریخی» را در برابر «منطقی» برجسته می کند، برای این ها، همه چیز تنها در چارچوب «منطقی» بی هیچ شاخ و برگ تاریخی فشرده شده است! پیامد آن، برخوردی خشک و فرمولوار به آموزه هایی است که بنیانگزاران آن: «الف، لام، میم» که گویا در قرآن نیز از آن ها یاد شده، بارها و بارها و گاه با پافشاری یادآور شده اند که آموزه های «سوسیالیسم دانشورانه»، پیش و بیش از هر چیز دیگر، رهنمون کردار اجتماعی است؛ و نه حکم های خشک اندیشانه ای یکبار برای همیشه از آسمان فرود آمده! «سوسیالیسم دانشورانه» و هسته ی فلسفی آن، دانشی کاربردی است و از همین رو با همه ی گونه های فلسفی پیش از خود، چه «ماده گرا» («ماتریالیستی») و چه پندارگرا» («ایده آلیستی») جداگانگی (تفاوت) بنیادین دارد؛ تنها به بازگویی و موشکافی روندها و پدیده ها بسنده نمی کند که از توان نشان گذاری بر آن ها به سود نیروهای کار و زحمت جهان برخوردار است؛ «اهرم ارشمیدس» بزرگی است برای دگرگونی جهان و درست به همین شَوَند، هسته ی فلسفی آن، دانشورانه نیز هست. درست از همین روست که باید آن دانش کاربردی را به عنوان رهنمود کردار اجتماعی بدیده گرفته از برخورد خشک و سیاه سپید به روندها و پدیده ها بپرهیزیم. باید بیاموزیم تا بجای کاربرد شعارهای سرخ میان تهی و بازی با واژه ها از میان «جنگل تاریخی»، تنها آن روندها و پدیده های نوینی را که به سمت و سوی فراز تاریخی آدمی یاری می رساند، برکشیم و برجسته نماییم؛ به آن ها بی هیچ خواست اندیشی بیجا و اراده گرایی، چارچوب منطقی سازگار با واقعیت آن «جنگل» بدهیم و روند «ذهنی» را بگونه ای منطقی، سامانمند، نرمش پذیر و جاندار به روند «عینی» زنجیر کنیم؛ تنها در این صورت است که کاریای آگاهانه ی خویش را به انجام رسانده و می رسانیم!

برگرفته از نوشتار «زنده باد یکم ماه مه، روز همبستگی رزمی طبقه کارگر جهان!»، ب. الف. بزرگمهر  ۱۲ اردی بهشت ماه ۱۳۹۵ (یکم ماه مه ۲۰۱۶)

http://www.behzadbozorgmehr.com/2016/05/blog-post_1.html

۶ ـ نوشتار زیر، نمونه ای از آن هاست:

«آیا برپاییِ کشور کُردستان به انهدامِ خاورمیانه خواهد انجامید؟» («نامه مردم»، شماره ی ۱۰۲۳، ۲۸ فروردین ماه ۱۳۹۶) که دوپهلوگویی های آن در یکی دو جا سر به یاوه می زند، سپس در نوشتار دیگری در همین باره: «حزب توده ایران، مساله ی ملی و همه‌پرسی استقلال در اقلیم کردستان عراق» («نام مردم»، شماره ی ۱۰۳۵، ۱۰ مهر ماه ۱۳۹۶) بهبودی چشمگیر یافت.

۷ ـ با آنکه پرداختن به هر یک از اینگونه نوشتارهای رویهمرفته سفسطه آمیز، نادانشورانه، ناشایست و در بسیاری موردها ملی گرایانه، بخودی خود سودمند است و زمان کم تری نیز می برد، آن ها را در پوشه ای جداگانه گرد آورده بودم که یکجا بررسی و نقد کنم؛ کاری دامنه دارتر، دربرگیرنده تر و بیگمان سودمندتر. با آنکه چند صفحه ای از آن را نوشته ام به شوندهایی از آن میان، نیاز به بهبود بیش تر برای چنان کار پیگیرانه ای، همچنان، نیمه کاره رها شده است.

۸ ـ پارسی نویسی:

هنگامی که می گوییم: «سرنگون باد رژیم سرمایه داری جمهوری اسلامی به دست مردم ایران!»، واژه ی «به» در جایگاه هماوندی و پیوند میان دو جمله یا بخش هایی از یک جمله نمی نشیند و نیک که در آن باریک شوی به چگونگی سرنگونی اشاره داشته و بخشی از فعلِ بلندِ «بدست مردم ایران سرنگون باد» است؛ در جنین موردهایی، همانگونه که در نوشتارهای دیگری پیش از این، یکی دو بار یادآور شده ام، بهتر است و از دید من، باید با نخستین واژه ی پسوند آن سرِ هم نوشته شود؛ و در این مورد: «بدستِ ...» و نه «به دستِ ...»! تنها موردی که می توان چنین واژه های در جایگاهِ «بخشی از فعل» را جدا نوشت و به همین شَوَند، «بهتر است» را نیز در یادآوریم گنجانده ام، نازیبا شدن آمیخته واژه ی پدید آمده از سرِ هم نویسی است. این، یکی از نکته های شایان درنگ در پارسی نویسی است که امیدوارم نیک بدیده گرفته شود.    ب. الف. بزرگمهر  

۹ ـ چنین انگاشته ام که به نوشتن این یادداشت دست یازیده ام؛ وگرنه، در میان بسیاری جُستارهای دیگر، نیازی درنگ ناپذیر به نوشتن چنین یادداشتی نبود!

۱۰ ـ بگمانم چون روز روشن است که آماج سخن آن رفیق از دست رفته، کاریکاتورگونه ای از حزب سوسیال دمکراتِ نیایشگر «وست مینستر» نیست!

۱۱ ـ برگرفته از کتاب «واژه نامه سیاسی»، زنده یاد هوشنگ ناظمی (امیر نیک آیین)، چاپ دوم، ۱۳۸۷ خورشیدی (با ویرایش، پارسی و بازنویسی درخور از سوی اینجانب؛ برجسته نمایی های متن همه جا از آنِ من است.  ب. الف. بزرگمهر)

۱۲ ـ و بگمان نیرومند، هر گروه دیگری!

۱۳ ـ «... اگر مردم ایران توانستند امپریالیست ها را از ایران با انجام انقلاب اجتماعی بیرون كنند و مناسبات تولید ارباب و رعیتی را از بین ببرند و مناسبات تولید سرمایه داری را حاكم گردانند، دیگر نمی شود از ”انقلاب ایران در مرحله ملی و دموكراتیك“ سخن گفت. در جامعه ای كه تسلط امپریالیسم و بورژوازی كمپرادور حاكم نیست، در جامعه ای كه فئودال ها در قدرت سیاسی نیستند و بساط شان از بین رفته است، در جامعه ای كه مناسبات تولیدی حاكم مناسبات سرمایه داری است و تضاد اساسی، میان كار و سرمایه است، در جامعه ای كه رشد نیروهای مولده باید مناسبات كهنه تولیدی را در عرصه اقتصادی از بین ببرد، در این جامعه باید یك انقلاب سوسیالیستی و نه مجددا انقلاب ملی و دموكراتیك!!؟؟ به بحران مستمر و تكرار بحران پایان دهد.»

برگرفته از نوشتارِ بلند «حزب توده ایران، گذار از رویزیونیسم به سوسیال دمكراسی با تجدید نظر در اصول عام ماركسیسم- لنینیسم و خیانت به سوسیالیسم و اتخاذ سیاست سازش طبقاتی، نقدی بر برنامه مصوب ششمین كنگره حزب توده ایران»، «توفان»، ٣٠ اردیبهشت ١٣٩٦ مطابق ٢٠ مه ۲۰۱۷

«... تضاد دیالکتیکی کم و بیش پیچیده و دردناک رشد سامانه ی سرمایه داری در چنین کشورهایی از سویی گسترش سرمایه داری کم و بیش بی ریشه، وابسته و انگلی را سبب می شود و از سوی دیگر همین گسترش، به دلیل هستی ریشه دار همبودهای کهنه ی اجتماعی، در پوسته می ماند؛ رویشی درخور و ژرفایی در آن اندازه که ریشه بگیرد و بومی شود، نمی یابد. برعکس، هرچه بیشتر با همبودهای کهنه اقتصادی ـ اجتماعی جفت و جور می شود و گونه ای همجوش* ـ و نه سامانه ـ  سرمایه داری وابسته با روبناهای کهنه سیاسی ـ اجتماعی پدید می آورد که ملات آن را حاکمیت های خودکامه و فرهنگ های واپسمانده خاوندی و دودمانی فراهم می کنند. در اینجا، همپیوندی ژرف و ریشه دار اقتصادی ـ اجتماعی، درآمیختگی یا آب شدن همبودهای کهنه ی اجتماعی در سامانه سرمایه داری در کار نیست که بیشتر همجوشی در کار است و از همین رو همواره نااستوار، دچار نارسایی های بنیادی، بی دورنما و چشم انداز اقتصادی ـ اجتماعی برجای مانده، نه تنها پیشرفت جامعه را برنمی انگیزد که فرو ریختن و نابودی اقتصاد بومی را بی آنکه جانشینی درخور برای آن فراهم کند، در پی دارد. به زبانی ساده تر، سامانه سرمایه داری امپریالیستی مانند خرچنگی، پوسته ی بیرونی شکار خود (نرم تنانی چون دوکفه ای ها و صدف ها) را می شکافد و درون آن فرو رفته، جای می گیرد. گوشت و نرمه ی آن را می خورد و گاه از پوسته ی بیرونی شکار برای پوشش و پنهان نگاه داشتن سرشت چپاولگرانه ی خود سود می برد. معنای همه اینها در جهان آدمیزادگان، فروپاشی اقتصاد بومی، رشدنیافتگی اقتصادی ـ اجتماعی و دامن زدن به بیکاری، بینوایی و بی خانمانی هرچه بیشتر و گسترده تر توده های کار و زحمت است که اکنون کارگران اندیشه ورز را نیز دربرمی گیرد. خشم و کینه ی طبقاتی رویهم انباشته شده، زمینه های جنبش ها و انقلاب های اجتماعی را با ترکش هایی گاه ناگهانی و خیره کننده فراهم می نماید؛ جنبش ها و انقلاب هایی که نارسایی ها و کاستی های بسیار بویژه از نظر سطح رشد سازمان یافتگی صنفی ـ سیاسی و نیز دریافت (شعور) اجتماعی دارد. در کشور خودمان، با وجود سطح رشد اجتماعی ـ اقتصادی بطور نسبی گسترش یافته و کارکرد کم و بیش خوب کمونیست ها و کوشندگان اجتماعی چپ تا سال های پیش از کودتای ننگین ۲۸ امرداد ۱۳۳۲، چنین کم و کاستی هایی آشکارا به چشم می خورد.»

برگرفته از نوشتار «سمتگیری سوسیالیستی، گُزینه ای دشوار، دست یافتنی، ولی نه ناگزیر!»، ب. الف. بزرگمهر  ۲۰ بهمن ۱۳۸۹

http://behzadbozorgmehr.blogspot.com/2011/02/blog-post_09.html

* واژه ی «همجوش» را به آرشِ در کنارهم قرارگرفتن و جوش خوردن چیزهایی با خاستگاه های گوناگون بکار برده ام. در رشته ی زمین شناسی می توان این واژه را همتراز واژه ی لاتینی «کنگلومرا» (conglomerate)  بشمار آورد. (برگرفته از پی نوشتِ نوشتار بالا)

۱۴ ـ با آنکه در پی «جهانی شدن» پرشتاب تر سرمایه از سال های دهه ی هفتاد سده ی بیست ترسایی و افزایش چشمگیر ناهمتایی های درونی سرمایه داری امپریالیستی پس از فروپاشی اردوگاه کشورهای سوسیالیستی، جنبش روزبروز آشکارتر و فراگیرترِ نیروهای پیشرفتخواه بسود نیروهای کار و زحمت در پهنه ی جهان رخ می نماید و گام بگام خود را از زیر آوار آن فروپاشی بیرون می کشد، تراز نیروهای جهانی هنوز بسود نیروهای سرمایه داری امپریالیستی است؛ ناگفته نمی گذارم که در پایداری این تراز هنوز منفی، رژیم کاسه بشقاب فروش چین در همدستی و همیاری با آن نیروهای اهریمنی، نقشی بسزا داشته و دارد.  

۱۵ ـ این هم بزبان کژدم گزیده شان: از «الطاف خُفیه الهی» است که بجای پاداش آنچه ما ایرانیان از دانش و فن گرفته تا فرهنگ و هنر بدرازای تاریخ به جهان ارزانی داشته ایم، هر چه پاره سنگ و هویج و کیرِ خر و اینا از آسمان برای مان فروافکنده است.

۱۶ ـ همانا «اراده گرایانه» یا برخاسته از «اراده گرایی» به آرش و مانش فلسفی آن. واژه ی از ریشه عربی «اراده» به آرش «خواست»، «خواستن» یا «آهنگ کاری در سر داشتن» است.

«حقیقت عینی به آدمی و خواست وی وابسته نیست. آدمی حقیقت را نمی آفریند. آدمی حقیقت را سازگار با واقعیت عینی بازمی تاباند» گفته ای از دانشمند انقلابی تیزبین: «و. ای. لنین» درباره ی «خواست گرایی» (Voluntarism) برگرفته از درسنامه ی «ماتریالیسم دیالکتیک»

۱۷ ـ برای آگاهی، شناخت و پژوهش بیش تر، «درس ۱۶: قانون در علم و فلسفه، قوانین دیالکتیک» در درسنامه ی ارزنده ی زنده یاد هوشنگ ناظمی (نامور به امیر نیک آیین): «ماتریالیسم دیالکتیک» از انتشارات حزب توده ایران را سپارش می کنم.

۱۸ ـ بر وزن «ز تعارف کم کن و بر مبلغ افزا!»

۱۹ ـ زبانزدی از بازی شترنگ، هنگامی که مهره ی خودی از پیاده گرفته تا وزیر به شَوَند قرار گرفتن در مسیر کیش شدن شاه خودی، نتواند از جای خود بجنبند.